تحلیل ساختار کالبدی و کارکردی خانۀ بهشتیان

در خلق و تداوم حیات میراث مسکونی اصفهان، وجوه کالبدی و کارکردی متعدد اثرگذار بوده است. لذا شناخت این وجوه در حفاظت این آثار امری مهم و ضروری می­نماید. این خانه­ها علی­رغم ارزش­های تاریخی و فرهنگی فراوان، به خاطر وسعت زیاد، مشکلات حقوقی و قانونی، تغییر شیوۀ زندگی، هزینه­های زیاد مرمت، ناتوانی مالکان در نگهداری، و... به سرعت در حال تخریب هستند. برخی از خانه­های قاجاری شهر اصفهان، تاکنون در فهرست آثار ملی به ثبت نرسیده، از طرف دیگر برخی خانه­های ثبت شده به علت فقدان حمایت­های قانونی لازم و به علل مختلف در معرض تخریب قرار گرفته است. خانۀ بهشتیان یکی از نفایس معماری مسکونی ایرانی است که به رغم ارزش­های کالبدی، دارای شناسه­های فراکالبدی بی­نظیری بوده است. این پژوهش در پی پاسخگویی به چگونگی ساختار کالبد و کارکرد خانۀ بهشتیان به منظور مستندسازی بنا به عنوان نمونه ای ارزشمند از میراث مسکونی شهر اصفهان بوده است. اهداف اصلی در راستای پاسخ گویی به پرسش کلیدی به این قرار خواهد بود که با تحلیل ویژگی­ های کالبدی و کارکردی خانۀ بهشتیان بتوان به مستندسازی علمی این بنا در راستای ارائه طرح­های حفاظت و احیا پرداخت. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و با هدف توسعه­ای و با بهره گیری از اسناد کتابخانه­ای و مطالعات میدانی و مصاحبه انجام شده و یافته­ها طبق روشی کیفی و از طریق مقایسه و تفسیر، تحلیل شده اند. نتیجۀ پژوهش بیانگر آشکار شدن ارزش های کالبدی و کارکردی خانه با مطالعۀ اسناد تاریخی و در مقایسه با برخی خانه­های تاریخی هم دوره آن در بافت تاریخی اصفهان بوده است. به خاطر ویژگی­ هایی همچون تلفیق فضای کارگاه با معماری خانه و وقوع رویدادهایی متناسب با فعالیتهای فرهنگی آخرین مالک، خانۀ تاریخی بهشتیان در گونۀ خانه کارگاه های تاریخی و خانۀ مشاهیر اصفهان قابل بازشناسی است.